Binnen in de tanden en kiezen bevindt zich levend weefsel, waaronder zenuwen, bindweefsel en bloedvaten, dit weefsel wordt de pulpa genoemd. De wortels van tanden en kiezen zijn hol, binnenin bevindt zich een ruimte die het wortelkanaal genoemd wordt. In de afbeelding is een kies te zien met drie wortelkanalen.

Door het zenuwweefsel in de tand of kies kan o.a. wamte en koude gevoeld worden, mocht het weefsel geïrriteerd raken door bijv. tandbederf dan zal er pijn kunnen ontstaan. In het begin is de pijn vaak mild en van korte duur; de pijn kan worden opgewekt door o.a. warmte en koude of zoetigheid. In een verder gevorderd stadium van de zenuwontsteking kan de pijn zeer heftig zijn en lang aanhouden. Een zenuw kan behalve door tandbederf ook geïrriteerd raken door blootliggend tandbeen bij gevoelige tandhalzen, tandenknarsen en trauma (klap).

Ook nadat een tandarts geboord heeft kan een zenuw ontstoken raken. In de linker afbeelding is een geïrriteerde zenuw te zien door tandbederf. Indien de pijn niet verdwijnt na het maken van een vulling of als de zenuw al teveel is aangetast dan zal er een wortelkanaalbehandeling gedaan moeten worden.

Bij een lichte ontsteking van de zenuw kan deze zich soms herstellen en hoeft er geen wortelkanaalbehandeling gedaan te worden. Soms kan de zenuw ook ontstoken zijn geraakt of zelfs afsterven zonder tand/kiespijn veroorzaakt te hebben, in deze gevallen zal ook een wortelkanaalbehandeling moeten worden uitgevoerd.

De wortelkanalen staan via de wortelpunt in verbinding met het bot, hierdoor kan een ontsteking in de wortelkanalen zich uitbreiden naar dit gebied, zie de de linker afbeelding. Met behulp van röntgenfoto's is de tandarts in staat om een wortelpuntonsteking op te sporen.

Tijdens een wortelkanaalbehandeling maakt de tandarts de wortelkanalen met behulp van vijltjes wijder. Hierdoor kunnen ze gespoeld worden met een ontsmettende chloor-oplossing, waardoor de bacterien en eventuele weefselresten gedood en verwijderd worden. Het is belangrijk dat de wortelkanalen tot bijna bij de wortelpunt gereinigd en gevuld worden, tijdens en voor de behandeling neemt de tandarts rontgenfoto's om een beeld te krijgen van het aantal kanalen en de lengte.

De kanalen worden over het algemeen gevuld met rubberstiftjes en cement, waarna daarover heen een witte of grijze vulling gemaakt kan worden. Hiermee wordt geprobeerd de wortelkanalen van de tand/kies zo goed mogelijk af te sluiten, zodat bacteriën niet opnieuw kunnen binnendringen. Een wortelkanaalbehandeling is een lastig en tijdrovend karwei en kan afhankelijk van de moeilijkheidsgraad een half uur tot zelfs meer dan twee uur in beslag nemen. Na ongeveer zes maanden is bij een geslaagde kanaalbehandeling op de rontgenfoto vaak te zien dat de ontsteking aan de wortelpunten kleiner is geworden.

Pijn

De wortelkanaalbehandeling is in de meeste gevallen nagenoeg pijnloos uit te voeren. Mocht u tijdens de behandeling toch op sommige momenten pijn ervaren, dan kunt u dit het beste vertellen aan de tandarts. Hij/zij kan u dan (in de wortelkanalen) bijverdoven zodat u minder gespannen in de stoel zal liggen.

In enkele gevallen waarbij er een acute ontsteking aanwezig is, soms gecombineerd met pus (abces) is het gebied lastig te verdoven en kan de behandeling helaas pijnlijk uitvallen. Over het algemeen zal de behandeling na de start op een later tijdstip worden afgemaakt, wanneer er ook beter te verdoven is.

Napijn

Enige dagen napijn na een wortelkanaalbehandeling is normaal, de pijn wordt met name gevoeld bij kauwen/dichtbijten, tikken of andere krachten op de tand/kies. In sommige gevallen was de ontsteking dermate groot dat het herstel langer zal duren en kunnen enige weken klachten aanwezig blijven.

Zoals eerder gezegd zijn vele maanden noodzakelijk om het wel of niet slagen van een kanaalbehandeling te beoordelen; bij blijvende klachten altijd je eigen tandarts consulteren. Hoe lang duurt de behandeling? De duur van een wortelkanaalbehandeling is afhankelijk van het aantal wortelkanalen. Tanden hebben meestal één wortel. Kiezen hebben er vaak meer. De behandelingstijd varieert daarom van een half tot anderhalf uur. Vaak kan de tandarts de wortelkanaalbehandeling in één keer afmaken. Soms moet u een aantal keren terugkomen.

Geeft een behandeling napijn?

Na het reinigen van de wortelkanalen kunt u eventueel napijn krijgen, die enkele dagen kan aanhouden. U kunt de napijn met een goede pijnstiller onderdrukken. Een antibioticum is meestal niet nodig.

Verkleurt een tand of kies na een wortelkanaalbehandeling? Een tand of kies verkleurt meestal niet na een wortelkanaalbehandeling. Als er toch enige verkleuring ontstaat, kan uw tandarts die meestal verhelpen. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden. Vraag uw tandarts om advies.

Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met uw tandarts.

Tanden en kiezen bestaan uit een kroon en één of meer wortels. De kroon is het deel dat u ziet. De wortels ziet u niet. Die zitten onder uw tandvlees in de kaak verankerd. In iedere wortel loopt een kanaal, het wortelkanaal. Hierin zitten zenuwvezels en kleine bloedvaten. Dit levend weefsel wordt ook wel pulpa genoemd. Als dit weefsel ontstoken is, of ontstoken is geweest, voert de tandarts een wortelkanaalbehandeling uit.